Een buisbejaarde is geen bejaarde die voor de buis hangt, met bruine pantoffels aan zijn eeltige voeten. Is geen bejaarde die leeft van een zak met krentenbollen (blijven zo lang vers) en oploskoffie. Ook niet iemand die schuifelt naar de voordeur als de bel gaat, zich mompelend afvraagt ‘wie dat nu weer zal zijn’. Om daarna eerst drie kettingen te controleren, vervolgens de sleutel kwijt is en het daarbij laat. Terug achter de keukentafel roert hij dan verstrooid opnieuw een paar schepjes suiker door het koud geworden bakkie troost.
Nee, een buisbejaarde staat graag in de schijnwerpers van televisieland. Hij trappelt met knokige knietjes van ongeduld om op tv te komen. Dat treft, de buis popelt ook. Bejaarden waar wat mee te doen valt, zijn makkelijk te vinden. Vraag maar aan Ali B. Bovendien zijn ze gratis. Het grijze beeldbuisgoud kost slechts een boterhammetje, een taartje of een advocaatje. Het spreekwoordelijke mes dat aan twee kanten snijdt.
Maar de grootste mazzel is, aldus documentairemaker Nicolaas Veul (de Volkskrant, 20 augustus 2014), dat ‘ze zo open als kinderen zijn, ongefilterd, niet zo bezig hoe ze overkomen, dat maakt ze kwetsbaar en ontwapenend.’ Hier krijg ik acuut de kriebels van. Voyeurisme van de bovenste plank.
Veul filmde met een collega, vier weken lang, dertig bejaarden in een woonzorgcentrum.
Kijker, wees niet ongerust, de filmers brengen slechts de charmante types in beeld, niet de hangende billen of de zure bessen.
Toch voelde Veul zich regelmatig sip, bekent hij. Goh. Gelukkig heet een van zijn tandeloze oudjes: mevrouw Vrolijk. Een andere bewoner is meneer Turk. Hij draagt een ketting met een Jezuskruisje. Hij wil best zingen, graag zelfs, maar eerst een borrel. Gratis humor.
Ik weet het allemaal niet, ga ik kijken naar deze serie die Oudtopia heet? Voor de naam doe ik het zeker niet, een getrouwe weergave van de werkelijkheid is het ook al niet.
Word ik er wijzer van? Fleuriger? Ik geloof er geen hout van.
Het is vast prima beeldmateriaal voor opleidingen in de zorg of voor geriaters. Laat het daar blijven, waar het van betekenis is voor de professionaliteit van de werkers in het veld.
Ik wil me niet verkneukelen aan meneer Van der Veer, de dansmarieke van het huis Oudtopia. Of aan meneer Scheers die vergeet dat hij zijn vriendin(!) niet mag bellen. Kom nou zeg.
Eigenlijk vraag ik me af wie gaat kijken. En áls iemand afstemt op een groep bejaarden in een Big Brother gedoe, waarom dan?
Omdat het echte emo-verhalen zijn, zoals de regisseur belooft? Omdat het af en toe zo lollig is? Gruwel.
Mooi oud worden is een optie, noem het een ‘Optopie’, om in de sfeer te blijven. Dat leer ik niet van Geer en Goor, niet van Ali B., al helemaal niet van het gluren naar ‘kinderlijke’ bejaarden. Het moest verboden worden.
Nee, ik stem af op de enige echte buisbejaarde, meneer Aart.
Willie, 24 augustus 2014