Schrijven kost tijd. Veel tijd: denken, observeren, doorstrepen, herschrijven, lezen, herlezen, verscheuren, deleten, somberen, koffie drinken, rondjes lopen, fronsen, zuchten, zoeken, glimlachen en vinden. Het is een zoektocht met soms een goede afloop. Dán is er een wandeling, een glaasje wijn, een compliment of een knipoog.
Vandaag herschrijf ik een verhaal uit mijn jeugd. Ik was met moeder naar Amsterdam, naar de HEMA. Om in de sfeer te komen google ik ‘HEMA’, ik vind een tekst van Bas Lier over het 75 jarig bestaan van het bedrijf.
Wat ik zoal te weten kom over het bejubelde winkelconcept:
– ‘Voortaan hebben arbeiders ook een warenhuis waar zij terecht kunnen.’ (1926)
– ‘Er is een lunchroom voor het gewone volk, waar zij net als in deftige restaurants van de kaart geserveerd krijgen, een driegangen menu voor 50 cent.’ (1926)
– ‘Er komen duurdere producten in de schappen, met prijzen van 75 cent en 100 cent.’ (1928)
– ‘Om de ideologie vast te houden (niets duurder dan 100 cent) worden linker- en rechterschaatsen apart verkocht. Ook kopjes gaan los van de schotels over de toonbank en de overhemden los van de boorden.’
Met een blos op mijn wangen lees ik gretig verder:
– Bij de Hema op de Nieuwendijk is de Hema-taart uitgevonden. Ook de worst aller worsten is in Amsterdam geboren. Een bedrijfsleider had een fout gemaakt bij de inkoop van al dat vlees. De slimmerik verwarmde de worsten en verkocht ze voor de deur. (1936) De rest is geschiedenis.
– H.e.m.a., stond ook voor: Helpt Elkaar Met Alles. Gewis geen loze kreet in de oorlogsjaren.
– Eierkoeken waren te koop in de winkel van slachtbloed en eiwit óf chipolatagebak van houtlijm, suiker en aluin. (1944)
– En dan de filiaalhouders, wie kent hen niet, met hun behulpzame, tegelijkertijd trotse houding.
Ze bestieren de winkel zoals een goed huisvader betaamt. Zij bukken voor een propje, zij knuffelen zoekgeraakte kindjes. Meneer Esselaar (filiaalhouder op de Nieuwendijk) stond met regenweer bij de deur en vroeg of je de schoenen wilde vegen. En dat is nog niet zo lang geleden.
Voor míjn verhaal doen bovenstaande weetjes niet echt ter zake. Maar ik hou nog meer van de Hema dan in 1953.
Willie,
19 juni 2015