Strak tussen de wijken “Goverwelle” en “Vreewijk” ligt in Gouda een tiental straten genaamd “Oosterwei”. Met klinkende namen als Vrijheidslaan, Verzetslaan en Gedenklaan. Deze buurt past op mijn stadskaart van Gouda onder slechts een luciferdoosje; om heel Gouda te bedekken tel ik er minimaal 35. Het groen voor het gemak niet meegerekend.
Deze stralende zaterdagmorgen stuur ik mijn fiets naar de getergde wijk van het busincident. Ik wil nu met eigen ogen zien waar het al dagen over gaat in de media en waarom makkelijke meningen als broodjes over de toonbank vliegen. Het blijft onverlet dat ongewenst gedrag passende straf verdient. Dat de strafmaat ook geijkt kan en moet worden aan de cultuur van de overtreders, is voor mij buiten kijf.
Tot mijn ontzetting hoor ik plotsklaps uit veel monden dat winkels zijn gesloten, bushokjes worden vernield, vuilnisbergen voor de deuren liggen, en ’s avonds de straat onveilig is. Conform de universele problemen van alle grote steden. Toch? Ook al is onze stad is niet zo’n metropool, pardoes is Gouda “hot”. We halen voorpagina’s van landelijke dagbladen, de MP memoreert de gebeurtenissen in zijn beschouwingen. Als een soort heidebrand smeult ongecontroleerde negatieve aandacht op bij deze confrontatie met een Connexxion chauffeur en een of andere ongecontroleerde en halsstarrig verwende puber.
Ik fiets en bemerk, dat alle insinuaties die de laatste dagen over de stad van Kaas en Kaars zijn uitgesproken, mijn hart toch sneller doen kloppen. Boos op mezelf, dat ik onbewust toegeef aan dat ongenuanceerd gezwets, fiets ik de wijk in. Op zoek naar de vuilnishopen, de kapotte bushokjes, de geblindeerde winkels. Misschien wel naar opstootjes van nerveuze hangjongeren of robuuste dienders.
Mijn verbazing is groot. Een weliswaar grauwe wijk, met als enige fleurigheid de was op de balkons, maar ruim en groen opgezet. Tussen de betonnen flats groene veldjes met de bekende wipkippen en glijbanen. Opgeruimd en stads-schoon. Op de hoek van een flat verkoopt een Marokkaanse groenteman zijn waar. Hij heeft een prachtig schilderij gemaakt van zijn meloenen, sinaasappels, bossen munt en druiven. Mannen en vrouwen kopen bij hem in, om vanavond na zonsondergang, de Ramadanse maaltijd met de familie te delen.
Ik vervolg mijn weg, op zoek. Op zoek naar al het kwaads dat mij beloofd is via de tv, de krant of welk kanaal dan ook. Alhoewel ik heus wel weet dat de echte lastpakken pas uit hun holen komen als de kust schemerig, en voor hen veilig is. Zal ik het vanavond nog eens proberen?
Ondertussen peins ik over de voedingsbodem van de onrust. Zit er teveel ruis tussen ouders en kinderen? Tussen scholen en studenten? Tussen de gezagdragers en hinderlijke jongeren? Tussen de boodschappers en de ontvangers? Tussen de culturen? Zijn de verwachtingspatronen en referentiekaders soms mijlen van elkaar verwijderd? Is het niet een ijzeren wet voor een goede communicatie dat spreker en luisteraar beiden van goede zin zijn?
Naast het aloude adagium “wie niet horen wil moet voelen” past ook een andere “wie zich niet vergewist of de boodschap begrepen wordt moet zwijgen”. Verdiepen in de andere cultuur, weten van de hoed en de rand is voor partijen van onderschatte maar onschatbare waarde. Globale categorisering in ons dagelijks leven, gevoed door ervaringen, maakt dat wij ons dagelijks bestaan makkelijk kunnen overzien. Rood is gevaar, rooklucht is brand, wat vliegt past in het hokje “vogel” en een sirene betekent ‘oppassen’. Maar categoriseren van bevolkingsgroepen moet anno 2008 toch uit den boze zijn. Dacht ik zo.
Ik mijmer nog wat linksaf en rechtsaf en de zon blijft schijnen. Mijn fiets parkeer ik bij de C1000, midden in de wijk. In de winkel is het een gaan en komen van Jan, Piet en Klaas. Van Riet, Joke en Astrid. Ook van Mohammed, Rachid en Ali. Van Zaira, Fatima en Mimount. Ik reken een kilo aardappels af, terwijl de gehoofddoekte caissière gaapt. De Ramadan laat zijn sporen achter, maar deze jonge vrouw werkt.
Gewoon, op zaterdagochtend in Oosterwei.
Willie Lek
20 september 2008